११ असोज / अर्थ र व्यापार – सेयर बजार मापक नेप्से परिसूचक पछिल्लो साढे ४ महिनायताकै न्यून विन्दुमा पुगेको छ । गत वैशाख ३० गते २६८४ विन्दुमा रहेको परिसूचक त्यसपछि सो विन्दुभन्दा माथि नै थियो । आज(असोज ११ गते) भने परिसूचक २६८५.४२ विन्दुमा छ । यो सिजनको ‘बुलरन’ मा नेप्से परिसूचक ३१९९.०३ विन्दुमा पुगेको थियो । गत भदौ २ गते परिसूचक सो विन्दुमा पुगेको थियो । ३१९९ को उच्चतम विन्दुबाट परिसूचक अहिले घटेर २६८५.४२ अंकमा आइपुगेको हो । यो बीचमा परिसूचक १६ प्रतिशतले घटिसकेको छ ।
बैंकिङ क्षेत्रमा लगानीयोग्य रकम (तरलता) को अभावपछि सेयर बजारमा नकारात्मक असर परेको देखिन्छ । सुरुमा नेपाल राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्षका लागि ल्याएको मौद्रिक नीतिप्रति गुनासो गरेका लगानीकर्ताले सोही कारण बजारमा नकारात्मक असर पर्ने बताएका थिए । नेपाल राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीति मार्फत एकाघर परिवारका व्यक्ति तथा एउटा संस्थाले एउटै बैंक वित्तीय संस्थाबाट बढीमा ४ करोड रुपैयाँसम्म र सबै बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट बढीमा १२ करोड रुपैयाँसम्म मात्रै मार्जिन प्रकृतिको सेयर धितोकर्जा लिन पाइने नीतिगत व्यवस्था गरेको थियो ।
पछिल्लो समय बैंकिङ क्षेत्रमा लगानीयोग्य रकम (तरलता) अभाव बढ्दै गएपछि बैंकहरुले व्याजदर बढाएका छन् । बैंकहरुले बढाएको व्याजको कारण कर्जा महंगो भएपछि सेयर बजारमा त्यसको असर परेको देखिन्छ । यस्तै, केही क्षेत्र तथा कम्पनीको सेयर मूल्य अवास्तविक रुपमा बढेको गुनासो पनि थियो । सोही कारण कतिपय नीति निर्माताहरुले सेयर बजारमा ‘हावा भरेको मूल्य’ भनेर नकारात्मक टिप्पणी पनि गरेका थिए । सोमबारको सेयर बजार निरन्तर रुपमा घटेको छ । बिहान बजार खुलेदेखि ओरालोको बाटो तय गरेको नेप्से परिसूचक अन्त्यसम्ममै ओरालो लागेर बन्द भएको छ । दिनभरको बजारमा नेप्से परिसूचक ७३.०५ अंकले घटेर २६८५.४२ बिन्दुमा झरेको छ । जुन अघिल्लो दिनको तुलनामा २.६५ प्रतिशतले घटी हो ।
बजारमा परिसूचकसँगै कारोबार रकम पनि घटेको छ । दिनभरीमा २२७ वटा स्क्रिप्टको कूल ५ अर्ब १२ करोड रुपैयाँ बराबरको मात्रै सेयर कारोबार भएको छ । जुन अघिल्लो दिन आइतबारको तुलनामा एक अर्ब ३८ करोड रुपैयाँले घटी हो । कूल कारोबारमध्ये सबैभन्दा बढी अरुण भ्याली हाइड्रोपावर कम्पनीको सेयर कारोबार भएको छ । पछिल्लो समय कम्पनीको दैनिक रुपमा सर्वाधिक कारोबार हुँदै आएको छ । बजारमा कम्पनीको सेयर भाउ प्रतिकित्ता ४९२ रुपैयाँ रहेको छ ।
बजारमा कारोबारमा आएका सबै समूह राताम्मे देखिएका छन् । कूल १३ वटा समूहमध्ये सबैभन्दा बढी निर्जीवन बीमा समूह ४३९ अंकले घटेको छ । सोमबार अधिकांश कम्पनीको सेयर मूल्य घटेको छ । १८५ वटा कम्पनी कारोबारमा आएकामा १८२ कम्पनीको सेयर मूल्य घटेको छ भने बाँकी ३ कम्पनीको मात्रै सेयर मूल्य बढेको छ ।
सेयर मूल्य बढ्नेमा गुराँस फाइनान्स, मैलुङ्खोला जलविद्युत कम्पनी र मनकामना स्मार्ट लघुवित्त रहेका छन् । त्यसमध्ये सबैभन्दा बढी मनकामना स्मार्टको सेयर मूल्य ९.९९ प्रतिशतले बढेर प्रतिकित्ता १५९३.७० रुपैयाँ पुगेको छ । त्यस्तै, मैलुङ्खोलाको पनि सेयर मूल्य सर्किट लेभलमा कारोबार भई प्रतिकित्ता २२६ रुपैयाँ पुगेको छ । जुन अघिल्लो दिनको तुलनामा ९.९७ प्रतिशतले बढी हो । उता गुराँस फाइनान्सको भने ६.०८ प्रतिशतले सेयर मूल्य बढेर प्रतिकित्ता १०२५.८० रुपैयाँ पुगेको छ ।